17 lipca trafił do Sejmu, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, rządowy projekt ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzającymi zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Sejm prawie jednomyślnie zdecydował o skierowaniu projektu do dalszych prac w specjalnie do tego powołanej komisji nadzwyczajnej – wniosek poparło 448 posłów, przeciw była jedna osoba. Projekt od początku budzi wątpliwości konstytucyjne wśród polityków, prawników i przedstawicieli organizacji obrony praw człowieka. Prace nad jego stworzeniem związane są z koniecznością zapobieżenia zagrożeniu, jakie stworzy wyjście na wolność w 2014 r. pierwszych kilkunastu groźnych przestępców, którzy na skutek abolicji w 1989 r. uniknęli wykonania kary śmierci za liczne zabójstwa oraz zgwałcenia. W związku z powyższym,…
Akta w sądzie – nowe zasady
Od lipca obowiązują nowe standardy obiegu akt sądowych. Wprowadzenie jednolitych zasad we wszystkich sądach ma usprawnić pracę sekretariatów, a w konsekwencji – wpłynąć na przyśpieszenie postępowań. Znowelizowane zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej zaczęło obowiązywać od 1 lipca 2013 r. Jego wprowadzenie to efekt prowadzonych w Ministerstwie wielomiesięcznych prac nad wdrożeniem bardziej efektywnego monitoringu pracy sądowych sekretariatów oraz stanu załatwianych spraw, umożliwiającego szybkie reagowanie na ewentualne opóźnienia. Przyczyną, dla której podjęto decyzję regulującą standaryzację obiegu akt, jest ciągle jeszcze występujące w wielu sądach nieracjonalne wykorzystanie potencjału tak kadry sekretariatów, jak i technologii elektronicznej biurowości. Ujednolicenie metod pracy z aktami…
Ministrowie o świadkach
W tym roku gospodarzem spotkania ministrów sprawiedliwości państw Grupy Wyszehradzkiej była Polska. Szefowie i przedstawiciele resortów debatowali o możliwościach zwiększania ochrony świadków występujących w procesach sądowych, projekcie powołania Prokuratury Europejskiej oraz wspólnym Europejskim Prawie Sprzedaży. Obrady zorganizowano 13-14 czerwca br. w Rzeszowie. Obok gospodarza spotkania, ministra Marka Biernackiego, uczestniczył w nich wicepremier oraz minister sprawiedliwości i administracji Węgier Tibor Navracsics, wiceminister sprawiedliwości Słowacji Monika Jankovska, dyrektor departamentu prawa karnego w ministerstwie sprawiedliwości Czech Jakub Pastuszek, a także – gościnnie – wiceminister sprawiedliwości Chorwacji Sandra Artukovic Kunst. – Według ostatnich szacunków, 90 proc. wszystkich dowodów w postępowaniu karnym w Polsce pochodzi od źródeł osobowych. Tymczasem, w praktyce, świadkowie często postrzegani są przez sąd jako…
Minister od zawodów prawniczych
Prezes Rady Ministrów 16 lipca br. powołał Jerzego Kozdronia na stanowisko Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. – Chcę przygotować system kształcenia sędziów i prokuratorów do obecnych wyzwań oraz wprowadzić merytoryczny spokój do dialogu z korporacjami prawniczymi – zapowiada wiceminister. Jest doświadczonym prawnikiem – wymiar sprawiedliwości zna z perspektywy sędziego, pełnomocnika, a także posła, który aktywnie brał udział w pracach nad doskonaleniem polskiego systemu prawa. Urodził się w 1950 r. w Mrągowie. W 1974 r. ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i rozpoczął aplikację sądową w Sądzie Wojewódzkim w Gdańsku. W latach 1976-1978 był asesorem w Sądzie Wojewódzkim w Elblągu, zaś przez kolejne trzy lata – sędzią Sądu Rejonowego w Kwidzynie. Urzędu sędziowskiego został pozbawiony z powodu odmowy stosowania…
Racjonalnie o zbrodniach i przestępstwach gospodarczych
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego podjęła prace nad zmianami w części szczególnej k.k. Rozważana jest m.in. rezygnacja z niektórych czynów kwalifikowanych zabójstwa, a także zmiany w kodyfikacji przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu. W czerwcu i lipcu 2013 r. w Krakowie, pod przewodnictwem prof. Andrzeja Zolla, obradował zespół Komisji ds. nowelizacji prawa karnego materialnego. Członkowie zespołu przedyskutowali kierunki zmian w zakresie poszczególnych rozdziałów Kodeksu karnego, jak również opracowali rozwiązania szczegółowe. Będą one stanowić wstęp do szerszej debaty nad ostatecznym kształtem ewentualnej nowelizacji. Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Jedną z najpoważniejszych, a zarazem mogących wywołać żywiołową dyskusję, zmian jest proponowana modyfikacja treści art. 148 k.k. przewidującego odpowiedzialność karną za zabójstwo. Zespół podjął decyzję o zarekomendowaniu Komisji Kodyfikacyjnej rozwiązania polegającego na rezygnacji z kwalifikowanych…
Na wokandzie ETPCz
Prezentujemy omówienie najciekawszych wyroków Trybunału w Strasburgu zapadłych między czerwcem a sierpniem 2013 r. w sprawach polskich. Okres wakacyjny nie sprzyjał aktywności orzeczniczej Trybunału, przynajmniej w sprawach przeciwko Polsce. W czerwcu i lipcu br. (sierpień jest tradycyjnie miesiącem, w którym ETPCz nie wydaje orzeczeń, zaś sędziowie przebywają na wakacjach) Trybunał ogłosił cztery wyroki. W pierwszym podtrzymał zarzut nadmiernej długości tymczasowego aresztowania oraz naruszenia prawa do rozpoznania sprawy karnej w rozsądnym terminie (Zirajewski przeciwko Polsce), w drugim – zarzut odnoszący się do kwestii nieuwzględnienia wniosku o wyznaczenie obrońcy celem sporządzenia i wniesienia kasacji (Kowalski przeciwko Polsce). W dwóch kolejnych orzeczeniach ETPCz oddalił podnoszone zarzuty – nie doszukał się naruszenia prawa do swobody wypowiedzi (Remuszko przeciwko…
Piękna polszczyzna w warunkach sali sądowej
Sformalizowany język prawniczy rodzi u nieprawników strach, a nawet irytację. Skutkiem tego nie potrafią oni w pełni zaangażować się w toczący się proces, mają też złą opinię o sędziach, prokuratorach, adwokatach i pełnomocnikach – nawet tych, którzy działają w ich interesie. Jak temu zaradzić? Retoryka, a zatem także retoryka sali sądowej, ma wielowiekową tradycję. Rytualność komunikacji prawniczej stanowi o tożsamości tej formy porozumiewania się i pozwala bez trudu odróżnić ją od innych rodzajów komunikacji publicznej. Niestety, jednocześnie, ze względu na swoją specyfikę, język prawniczy nie reaguje na zmiany gwałtownie zachodzące w polskim języku ogólnym, przez co wypowiedzi prawników są coraz mniej zrozumiałe dla uczestników rozprawy, którzy prawnikami nie są. Czy zatem…
Konwencja a sprawa polska
Mija 60 lat od wejścia w życie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka. Od 20 lat dokument ten jest skutecznym instrumentem ochrony praw człowieka również w Polsce. Jego stosowanie zaowocowało szeregiem zmian legislacyjnych oraz zasadniczym przeformułowaniem praktyki prawa – choćby w zakresie stosowania tymczasowych aresztowań czy warunków wykonywania kar pozbawienia wolności. Europejska Konwencja Praw Człowieka weszła w życie 3 września 1953 r., po ratyfikowaniu jej przez dziesięć państw członkowskich Rady Europy. Polska przystąpiła do Konwencji 26 listopada 1991 r., zaś 1 maja 1993 r. nasz kraj złożył deklarację o uznaniu kompetencji Europejskiej Komisji Praw Człowieka oraz jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach indywidualnych. Pierwszy „polski” wyrok ETPCz zapadł 16 grudnia 1997 r. w sprawie Proszak…
Anatomia mówienia – porady praktyczne
Mówienie jest czynnością, którą każdy, zwłaszcza prawnik, powinien doskonalić. Występowanie sędziego, prokuratora, obrońcy czy pełnomocnika w roli mówców wymaga przecież szczególnych umiejętności. Oto jak opanować sztukę słyszalnego, zrozumiałego oraz skutecznego przemawiania. Dobry prawnik musi być sprawnym mówcą. Takie są potrzeby tego zawodu i takie są też społeczne oczekiwania. Sprostać tym wzorcom nie zawsze jest łatwo. W oficjalnych, wręcz rytualnych sytuacjach – a przecież do takich należy rozprawa sądowa – mówienie przestaje być spontanicznym, swobodnym działaniem. Staje się czynnością planową i kontrolowaną, ocenianą przez innych. Prawnicy przemawiają najczęściej w warunkach najmniej korzystnych dla mówcy. Emocjonalny kontekst nałożony przez oficjalność sytuacji urzędowej, sprzeczność intencji interlokutorów wynikająca z pełnionych ról zawodowych,…
Aplikacje korporacyjne: więcej praktyki, mniej teorii
Uwolnienie dostępu do zawodów radcy i adwokata skłoniło korporacje prawnicze do zmiany w programach szkoleń. Czego mogą spodziewać się osoby, które w tym roku rozpoczynają zajęcia na aplikacjach? Zmiany w programie kształcenia mają zmienić utrwaloną przez lata opinię o aplikacjach korporacyjnych jako teoretycznych, mało przydatnych w praktyce. Niewątpliwie, zmiany te zostały w dużej mierze wymuszone przez nowe przepisy, które spowodowały znaczne rozszerzenie dostępu do zawodów prawniczych oraz wzrost liczby osób dostających się na aplikacje adwokacką i radcowską. Jak przyznają sami przedstawiciele korporacji, w warunkach masowości aplikacji dotychczasowy system szkolenia okazał się nie dość efektywny. Do 2006 r. egzaminy na aplikacje prawnicze: adwokacką, radcowską i notarialną były przeprowadzane przez samorządy zawodowe.…
Sędzia statystyczny
Badania pokazują, że polski sędzia ma 35-40 lat i jest kobietą. Wciąż niewielu orzeczników wywodzi się z zawodu radcy, adwokata czy prokuratora. Czy w dobie dużego bezrobocia i rosnącej konkurencji na rynku usług prawniczych profesja sędziego stała się atrakcyjna i pożądana? Jak wynika z prasowych zestawień, sędziowie to dziś piąta w kolejności grupa zawodowa uzyskująca najwyższe zarobki w kraju. Jeśli dodać do tego związaną z tym zawodem perspektywę stabilizacji zatrudnienia, jasnej ścieżki awansu oraz profitów płynących ze stanu spoczynku, to wydawać by się mogło, że sędziowska toga przyciąga jak magnes. Pewną weryfikację tej tezy przyniosła informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa, którą w czerwcu br. Rada złożyła w Sejmie. Jak podaje KRS, w 2012 r. w sądach rejonowych obsadzono 142 sędziowskie wakaty…
Szybsza nominacja, mniej wakatów
Ponad pół tysiąca wolnych stanowisk sędziowskich, których ze względów proceduralnych nie można obsadzić, to wielki potencjał polskiej Temidy. W myśl przygotowanego w resorcie projektu nowelizacji, ma on być wreszcie wykorzystany. Wprowadzenie do procesu nominacyjnego narzędzi komunikacji elektronicznej znacznie przyspieszy procedurę. W połowie ubiegłego roku w Ministerstwie Sprawiedliwości rozpoczęto prace nad zmianami w przepisach mającymi przyśpieszyć procedury nominacyjne sędziów. Dziś bowiem, choć nie brakuje osób mających kwalifikacje potrzebne do pełnienia tej odpowiedzialnej funkcji (złożenie egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego, jak również odpowiedni staż na stanowisku asystenta sędziego, referendarza, adwokata czy radcy prawnego), 575 stanowisk sędziowskich w całym kraju pozostaje nieobsadzonych (stan na 30 czerwca br.). Sytuacja się pogarsza,…
Kuratorzy bardziej skuteczni
Czytelne mechanizmy selekcji spraw dozorowych, racjonalne wykorzystanie kadry kuratorów zawodowych w sprawach skomplikowanych, lepsza kontrola sądowa skuteczności sprawowania dozorów – oto kluczowe rozwiązania nowych regulacji dotyczących kuratorskiej służby sądowej. Obowiązujące od półrocza przepisy mają skutkować większą trafnością i efektywnością oddziaływań probacyjnych. Zmodyfikowane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobu wykonywania obowiązków i uprawnień przez kuratorów sądowych w sprawach karnych wykonawczych (wydane na podstawie upoważnienia ustawowego wynikającego z nowelizacji art. 176 Kodeksu karnego wykonawczego) weszło w życie 26 marca 2013 r. Jest ono jednym z zapowiadanych przez ministra działań naprawczych w obszarze funkcjonowania kuratorskiej służby sądowej, jako służby odpowiedzialnej za wykonywanie zadań wobec ok. 400 tys. skazanych. Działania te stały się szczególnie pożądane po ujawnieniu tzw. afery…
Księga mniej papierowa
Informatyzacja postępowania wieczystoksięgowego wkracza w kolejny etap. Już wkrótce poprzez Internet będzie można składać wnioski o wydanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń, zaś wydruk tych dokumentów z systemu uzyska moc dokumentu sądowego. Kolejny etap to składanie przez notariuszy i komorników e-wniosków o wpis do ksiąg wieczystych. Kończy się, trwający od ponad dziesięciu lat, proces migracji ksiąg wieczystych do systemu informatycznego. Program pilotażowy dla projektu Nowa Księga Wieczysta uruchomiono z początkiem 2003 r., dziś w systemie jest ok. 19 mln ksiąg. Do „przemigrowania” z postaci papierowej do elektronicznej pozostało ok. 1,3 mln ksiąg. Ministerstwo Sprawiedliwości zakłada, że upora się z tym zadaniem do końca 2014 r. Inna, przełomowa zmiana dotycząca ksiąg, miała…
Strategicznie o Temidzie
O zaletach wielowymiarowego spojrzenia na efektywność sądów, potrzebie ciągłości w ich reformowaniu, a także konieczności wprowadzania zmian w porozumieniu z sędziami – rozmowa z Adamem Niedzielskim, dyrektorem Departamentu Strategii i Deregulacji w MS, doktorem ekonomii i ekspertem z zakresu zarządzania. – Artur Pawlak: Przygotowuje Pan strategią dla wymiaru sprawiedliwości. Czyżby sądownictwo funkcjonowało dotychczas siłą rozpędu, bez zdefiniowanego celu? – Adam Niedzielski: Na poziomie zarządzania strategicznego wymiar sprawiedliwości to dziś świat niezdefiniowany, nieprzewidywalny, chaotyczny. Brak jest ciągłości i systematyki pracy, nie ma wprowadzania reform w myśl określonego planu. W Ministerstwie Sprawiedliwości pracują wspaniali fachowcy, w tym sędziowie, którzy realizują wymagające projekty legislacyjne i organizacyjne. Kwestia w tym, że nie mają odniesienia do takiego nadrzędnego, szerszego planu, nie mają należytego wsparcia w postaci…
